Verslag Bijeenkomst 24 april 2025

Samenvatting

Een verslag met wat meer inhoudelijk detail vind je in deze pdf, met dank aan Loïs Hutubessy en Arjanti Sosrohadikosoemo van het Nieuwe Instituut. Linkjes naar PDF’s van Powerpoint-presentaties vind je in de tekst hieronder.

Op 24 april verzamelden we ons met een volle zaal erfgoedprofessionals in het Textielmuseum in Tilburg. Een passende plek voor deze bijeenkomst: een werkend museum waar verleden, vakmanschap en technologie samenkomen. En waar net als in onze collecties, structuur en verfijning hand in hand gaan met experiment en innovatie.

Na een warm ontvangst met koffie en thee trapte het bestuur de dag af met enkele mededelingen. De sfeer zat er meteen goed in: de kascommissie vormde zich ter plekke en het bestuur had spontaan weer een voorzitter! De vacature voor penningmeester werd niet ingevuld, maar dat mocht de pret absoluut niet drukken.

Eén belangrijke mededeling van het bestuur…

… willen we apart vermelden. Omdat dit álle leden aangaat, ook de mensen die er niet bij waren in Tilburg. 

Iedereen die op de hoogte wil blijven van alles rond onze vereniging, is welkom. Schrijf je – met een werkend e-mail adres – in voor onze nieuwsbrief en het is geregeld. Dit geldt dus ook voor mensen die, bijvoorbeeld vanwege wisseling van werkkring, niet of niet meer met enig Axiell-product werken – maar in de toekomst mogelijk weer wel. 
Betekent dit nu ook dat je vertegenwoordigers van andere collectieregistratiesystemen kunt verwachten op bijeenkomsten? Het bestuur nodigt leden uit om mee te denken over het antwoord op deze vraag. Vooralsnog is dit ons beleid: 
   – Wat interessant is voor leden, is geschikt voor bijeenkomsten.
   – mits het werkt binnen het “ecosysteem Adlib/Axiell Collections”.

Tot zover deze mededeling.

Vervolgens nam Nathanja van Dijk, hoofd MuseumZaken van het Textielmuseum, het woord. Ze heette ons welkom in het museum: de enige plek ter wereld waar design, kunst, mode, erfgoed én innovatie op het gebied van textiel samenkomen. 

Toen volgde al snel de eerste verrassende wending: halverwege de ochtend werd het programma onaangekondigd omgegooid. In plaats van rustig opbouwen, begon de dag met “Het laatste nieuws” van Axiell. Een presentatie vol actuele ontwikkelingen binnen Axiell Collections, waarbij met name de verschillende implementatiemodellen centraal stonden. Er werd ingezoomd op hoe instellingen hun collectiebeheersysteem kunnen inrichten, afhankelijk van hun schaal, technische wensen en organisatorische context. Kortom: voor elk wat wils, of in dit geval: voor elke collectie een passende snit.

Na een korte koffiepauze nam Jeroen de Meester van het Rijksmuseum ons mee in het migratietraject van Adlib naar Axiell Collections. Zijn presentatie bood een kijkje in een omvangrijk en zorgvuldig doordacht proces. Hij benoemde de technische uitdagingen, maar ook de strategische keuzes: hoe ga je om met maatwerk? Wat doe je met velden die in Collections niet direct beschikbaar zijn? En hoe behoud je grip op de kwaliteit bij zoveel aanpassingen? Het was een eerlijk verhaal over puzzelen, prioriteren en samenwerken. Zijn verhaal bood herkenning én inzicht – en bevestigde dat migreren soms voelt als verhuizen naar een huis dat je ondertussen nog aan het bouwen bent.

In de middag trapten we af met het onderwerp ARKs als PID in Axiell Collections. Bert Degenhart Drenth en Daan Kuyper lichtten toe hoe ARKs – een alternatief voor de gebruikelijke handles – eenvoudig te implementeren zijn, zonder afhankelijk te zijn van externe partijen. De voordelen zijn helder: minder kosten, meer controle, en toch een erkende en duurzame manier van identificeren. 

Daarna volgde The Thesaurus Builder, gepresenteerd door Shannon van Muijden. Wie zich weleens heeft verdiept in termenlijsten, weet hoeveel tijd (en frustratie) het kost om die op orde te krijgen. Shannon ontwikkelde een tool die termen opspoort die geen bredere term hebben of in de verkeerde hiërarchie staan – en helpt ze op te schonen. Het resultaat? Een rijkere, beter doorzoekbare thesaurus en flink wat tijdwinst. Shannon liet zien hoe je met slimme logica en een beetje digitale hulp grote stappen kunt zetten.

Daarna volgden alsnog de Tips & Trucs met Axiell Collections, al ging het dit keer niet om klassieke knoppenkennis of handige zoektrucs. Deze sessie richtte zich op iets veel toekomstgerichters: de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie binnen collectieregistratie. Denk aan automatische objectbeschrijvingen op basis van beeldherkenning, suggesties voor verwante termen of zelfs het aanvullen van velden met behulp van taalmodellen. De voorbeelden waren soms nog verkennend, maar riepen ook enthousiasme op: dit is technologie met potentieel voor echte impact. Toekomstmuziek, zeker – maar met een ritme dat steeds beter te volgen is.

Aan het eind van de dag werd er een impromptu oproepjes-ronde ingelast. Een moment om onder andere een praktische hulpvraag te delen: voor een aankomende collectie-verhuizing zoekt een collega-instelling Zebra-printers die gebruikt kunnen worden in combinatie met Axiell Move. Heb je er een of meerdere beschikbaar, of kun je tijdelijk iets missen? Neem dan contact op met de Sjef van Duin, bibliothecaris van het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Mochten er nog andere instellingen Zebra’s over hebben of juist nodig, laat het weten aan het bestuur. Wellicht kunnen we instellingen aan elkaar verbinden. 

Tot slot werd in de afsluitende borrel nog lang nagepraat. Over AI, ARKs, thesauri en migraties – maar ook over collecties, gebruikers en samenwerking. De voorjaarsbijeenkomst 2025 liet zien dat het erfgoedveld volop in beweging is – technisch én inhoudelijk. Dank aan het Textielmuseum voor de gastvrijheid, en aan alle sprekers en deelnemers voor hun bijdrage. We kijken uit naar de volgende keer!